|
|
Tradycja
Tradycja wyplatania koszy z włókien roślinnych sięga niepamiętnych czasów. Wikliniarstwo i plecionkarstwo rozwijało się już w połowie VII tysiąclecia p.n.e. na Bliskim Wschodzie. Najstarszy zachowany do dziś ślad- resztki sieci z drzewnego łyka- pochodzi z epoki kamienia gładzonego. Wyroby koszykarskie znane są we wszystkich kulturach na całym świecie.
Materiał
W krajach tropikalnych jako surowca używa się liści palmowych, na terenach lesistych stosuje się łyko, na podmokłych- trzcinę i sitowie.
W naszej szerokości geograficznej materiałem do wyplatania jest słoma lub wilkina - cienkie pędy wierzby. W Polsce rośnie kilka gatunków wierzby: wiciowa, biała i migdałowa. Dawniej wykorzystywano rośliny rosnące dziko, nad brzegami rzek i stawów. Teraz (od ponad stu lat) wiklinę uprawia się na specjalnych plantacjach, zakładanych na terenach podmokłych lub wilgotnych. Jest to opłacalna uprawa, gdyż raz posadzone rośliny rosną cały czas, stale dostarczając surowca do wyplatania.
Produkcja
Młode, jednoroczne pędy wilkiny ścina się tuż przy ziemi. Potem są one sortowane gałązki z uszkodzeniami lub odgałęzieniami przeznaczane są na kosze (zielone)- z nieokorowanej wikliny. Pędy proste, pozbawione sęczków, przygotowuje się do zdjęcia kory. Najpierw są gotowane w specjalnych kotłach - tzw. warzelniach.
Potem moczą się przez kilka dni w moczarkach- wypełnionych wodą basenach stojących na otwartym powietrzu. Dla przyspieszenia tego procesu stosuje się również pędzenie- moczenie pędów wiklinowych w ciepłej wodzie, w ogrzewanych pomieszczeniach. Potem wymoczone gałązki odziera się z kory.Dawniej robiono to ręcznie, za pomocą kleszczy ze stalowego drutu. Teraz używa się maszyn zwanych korowarkami. Ostatni etap to suszenie- w suszarniach lub na słońcu, które nadaje wiklinie charakterystyczny złoty kolor. W ten sposób ze 100 kg świeżych gałązek otrzymuje się 30 kg wikliny, z której następnie wyplata się kosze. Tę czynność od wieków wykonuje się ręcznie, a umiejętność wyplatania przekazywana jest z pokolenia na pokolenie.
Wyroby
Wyroby wiklinowe bardzo łatwo utrzymać w czystości. Są przy tym trwałe i estetyczne. Kurz ścieramy wilgotną szmatką, gdy zaś koszyki lub inne przedmioty są mocno zabrudzone to możemy użyć kwasku cytrynowego i miękkiej szczoteczki, która pozwoli dostać się w zakamarki splotów. Nie używajmy nigdy wody z mydłem, gdyż zbyt wysuszy wiklinę i pozostawi biały nalot. Jeszcze łatwiej utrzymać w czystości te wyroby, które pokryte są bezbarwnym ekologicznym lakierem. Są one bardziej trwałe, odporne na wodę i zabrudzenia, a przy tym mają ładny połysk.
|
|
